In onderstaande tabel ziet u wat de situatie is bij de peilingen in Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Tussen haakjes de cijfers van 3 juni, waar ik voor de tweede keer formeel stelde dat Trump zou verliezen.
Populariteit Trump -9% (-10%)
Voorsprong Biden +7% (+7%)
Verkiezingen 2016: Trump 306 – Clinton 232 kiesmannen
Voorspeld voor verkiezingen 2020: Trump 203 (220) – Biden 335 (318) kiesmannen
Trump doet 2% sprint in swingstates: Trump 247 (220) – Biden 291 (318) kiesmannen
Trump doet 4% sprint in swingstates: Trump 247 (269) – Biden 291 (269) kiesmannen
Trump doet 6% sprint in swingstates: Trump 278 -260
Trump heeft dus 6% stijging nodig om het te halen. Dat plaatje klopt, want bij zo’n twee procent achterstand in de popular vote, kan je zonder meer aannemen dat Trump herverkozen wordt. Begin juni had Trump nog genoeg aan 4% om gelijk te eindigen met Biden (269-269). Hij gaat er dus zeker niet op vooruit.
Waarom heeft Biden zo’n grote voorsprong? Door het Amerikaans kiessysteem. In 2016 won Trump zowat alle swingstates met nipte voorsprong. Biden doet het in de peilingen stukken beter dan Hillary Clinton in het stemhokje en wint op zijn beurt bijna al die swingstates, als de peilingen kloppen natuurlijk. Die situatie is nu al meer dan een jaar onveranderd: Corona, Black Lives Matters, een schandaaltje hier, een opstoot daar, het lijkt bitter weinig het kiesgedrag van de Amerikaan te beïnvloeden. Biden wint bijna zeker als hij drie van de volgende vier staten binnenhaalt: Florida, Michigan, Pennsylvania, en Wisconsin. In drie van die vier staten ligt hij 5 à 7 procent voor, in Florida ligt hij minder dan 2% voor.
Kan Trump dat nog goed maken? Iedereen verwijst natuurlijk naar 2016 waar hij zijn achterstand in de peilingen net daar heeft goedgemaakt. Er is uiteraard één fundamenteel verschil: 2020 wordt een referendum over Trump, 2016 was een bokswedstrijd tussen twee antipathieke politici. Hillary Clinton lokte grootschalige aversie uit, bijna even veel als Trump. Je kan gemakshalve zeggen dat niet Trump gewonnen heeft, maar zij toen verloren. Biden lokt veel minder weerstand uit, en is overigens voor Trump een veel moeilijker doelwit. De beste campagne voor grijze muis Biden wordt gevoerd door Trump zelf, telkens die zich in de voet schiet.
Waarom zaten de peilingen in 2016 er zo ver naast? Verkeerde vraag: de peilingen hadden vrij nauwkeurig voorspeld dat Hillary Clinton de popular vote zou winnen, maar net in de swing states was de foutenmarge groter, en systematisch in één richting: onderschatting van Trump. Inzonderheid had men zwaar onderschat hoe zwakgeschoolde blanke mannen massaal voor Trump zouden stemmen. Het is nu eenmaal een groep die moeilijk bereikbaar is voor opiniepeilingen. De beste bureaus corrigeren dit jaar uiteraard voor die blunder. Zeven procent voorsprong voor Biden is niet hetzelfde als vijf procent voorsprong voor Hillary Clinton. Maken de bureaus nu een andere blunder? Dat weten we na 3 november, en… niemand weet of die blunder wel opnieuw Trump onderschat. Misschien overschatten de peilingen hem wel. Het is overigens opvallend hoe een (kleine) meerderheid der Amerikanen nog steeds denkt dat Trump zal herverkozen worden. Maar die meerderheid wordt steeds kleiner.
Een tweede vaststelling: uit de analyses van 2016 bleek dat er een hoog percentage onbeslisten was en dat de late beslissers massaal voor Trump hadden gekozen, zeker in de swingstates. Zij moesten kiezen tussen twee weinig aantrekkelijke kandidaten en kozen dan maar voor het ‘nieuwe’ verhaal. De zogenaamde onafhankelijken waren lange tijd onbeslist en kozen massaal voor Trump. Nu kiezen zij in een verhouding van twee op één voor Biden, tenzij natuurlijk ze in het stemhokje, of op de brief, van mening zullen veranderen. Bijna alle commentatoren zijn het over één ding eens: de verkiezingen nu zijn zowat de meest gepolariseerde ooit. Elk kamp ‘haat’ het andere. Dan is er weinig ruimte om nog van mening te veranderen.
Wat spreekt in het voordeel van Biden? Vooreerst doet hij het systematisch beter in de peilingen dan Hillary Clinton vier jaar geleden. Vooral dus door de onafhankelijken. Bovendien zijn er minder onbeslisten, het is onwaarschijnlijk dat er nog grote groepen op het laatste moment van mening zullen veranderen. In bijna alle staten waar Biden leidt, haalt hij meer dan 50 % der stemmen. Zelfs als de onbeslisten in Trumps voordeel kiezen, wint Biden.
Wat spreekt in het voordeel van Trump? Hij heeft al eens gestunt. Maar natuurlijk, elke verkiezing is anders. Net dat laatste is wel dé reden dat commentatoren voorzichtig zijn en Trump, tegen de cijfers in, toch nog een kans geven. Gaan ouderen thuis blijven door corona? Gaat stemmen per post in het honderd lopen? Welke groep kan zijn kiezers mobiliseren? Komt er nog een schandaal? Dat zijn de vragen die men voortdurend opwerpt, als men stelt: schrijf Trump niet af. Wie hem niet genegen is, beschuldigt hem bovendien van ‘voter suppression’, gehaaide methodes om de zwakkere bevolkingsgroepen (die vooral democratisch stemmen) te ontmoedigen te stemmen. Opvallend in het voordeel van Trump is dat als kiezers van plan zijn op een derde kandidaat te stemmen, die stemmen vooral wegvloeien van Biden. Dan wordt de kloof Trump-Biden kleiner.
De meeste argumenten zijn stemmingmakerij. Omdat onze pers zijn mosterd haalt bij voornamelijk democratisch gezinde bronnen, lezen wij hier vooral anti-Trump stemmingmakerij. Het is echt koffiedik kijken of op het veld de partijen hun kiezers kunnen mobiliseren. In deze coronatijden doen ze dit zeker niet vlot deur aan deur. Hét argument om Trump nog kansen toe te dichten luidt: alles is nu onzeker, dus zeker opiniepeilingen, en als alles onzeker is, is ook alles mogelijk. Deze redenering lijkt aantrekkelijk, maar zowat alle onderliggende stromingen wijzen toch in één richting: Biden wint.
Ik volg de gedetailleerde dagelijkse opiniepeilingen van The Economist en uiteraard de gemiddelden van alle peilingen statistisch gecombineerd door 538 van Nate Silver. De dagelijkse opiniepeilingen vlak ik af voor allerlei schommelingen en dan merk je de laatste vier maanden het volgende. Biden kan nu al ruim een jaar op 7-9% voorsprong rekenen. Die was kleiner vlak bij de start van de corona-crisis, omdat Trump zijn persconferenties gebruikte als goed nieuws show. Dat voordeel verdween toen hij nonsens begon te vertellen. Biden klom tot 10% voorsprong bij de brutale onderdrukking van Black Lives Matter (midden juni). Die 10% brokkelde verder af tot 7,5%. Oorzaak: oudere mannen. Die keren terug naar Trump omdat zijn ‘law & order’ retoriek hen blijkbaar wel aanspreekt. De vrouwen echter volgden niet. Trump mislukt er keer op keer in die groep aan te spreken, integendeel. Door ze expliciet housewives te noemen, vervreemdt hij ze van zijn furore. De kloof blijft maar groeien tussen mannelijke en vrouwelijke kiezers. Als Trump herverkozen wordt, is het een mannenaangelegenheid.
Grosso modo kan je zeggen: we staan waar nu al een jaar staan. Biden heeft 40% trouwe aanhangers. Trump heeft 40% trouwe aanhangers, de overige 20% verdelen zich ongeveer 2/3 Biden, 1/3 Trump. In de swingstates is dat iets minder uitgesproken, dat is dé strohalm voor Trump.
Biden richt zich nadrukkelijk op die 2/3, die wil hij niet meer verliezen, en lonkt naar dat andere derde. Trump richt zich op zijn 40% en richt zich merkwaardigerwijs zelden of nooit op die 20 procent onafhankelijken. Als hij toch verkozen wordt, moeten de politieke strategen hun boekjes herzien. Richt je alleen tot je trouwe achterban!
Een opvallende observatie is hoe Trump in zijn thuiswedstrijden, de diep rode (republikeinse) staten 10% tot 15% van zijn kiezers verliest. Dat weerlegt meteen de niet bevestigde verhalen over de ‘beschaamde’ Trump kiezers. Bij een peiling zegt zo’n shy voter dat hij Democratisch zal stemmen en in het geniep stemt hij toch voor Trump. Maar toch niet in die staten waar je fier moet zijn op de halfgod, bovendien de president van de V.S., te zullen stemmen!? Die observatie leidt tot minstens één conclusie. Omdat Biden tegenover Hillary Clinton ongeveer status quo blijft, of zelfs vooruitgaat, in de diep blauwe (democratische) staten, kunnen we met 95% zekerheid stellen dat hij met grote marge de popular vote zal winnen. Zelfs in Texas is er af en toe een peiling die Biden nipt gewonnen geeft. Je mag je niet voorstellen wat er zou gebeuren als Biden met 55% van de stemmen toch het kiescollege verliest, een mogelijkheid die overigens wel statistisch bijna onmogelijk is. Trump kan hoogstens een kleine 4% stemmenverschil compenseren via het kiessysteem dat kleine staten bevoordeelt, maar niet meer.
Een kleine helft van wie in 2016 op Trump heeft gestemd, vindt dat het land de verkeerde richting uitgaat. Dat is geen stevige basis om enthousiast opnieuw voor de man te stemmen. Maar natuurlijk zijn die Trumpkiezers vooral ongerust over gebrek aan sterk politieoptreden, Corona, en de spelletjes in het parlement. En die oorzaken zijn niet een reden om voor Biden te gaan stemmen. Zullen die kiezers wegblijven?
Bijna alle commentatoren wijzen op het belang van de debatten die zullen volgen. Trump denkt daar Biden te ontmaskeren, belachelijk te maken en zo te triomferen. Is Biden echt dement? Verliest hij volledig de pedalen als hij geen tekst kan aflezen? Of zal Trump zichzelf weer eens in de voet schieten, al dan niet uitgelokt door Biden? Je kan verwachten dat team-Biden vooral vertragingsmaneuvres zal doorvoeren, zeker in de hoop een erg geïrriteerde Trump aan het debat te laten deelnemen. Verwacht maar kleine, vervelende onthullingen over Trump, waar hij als een stier op een rode lap zal reageren, liefst tijdens de debatten.
Dat laatste is overigens al begonnen. Democraten plaatsen nu respect voor militairen op de agenda. Dit is normaliter een republikeins thema. Trump heeft met geld gegooid naar het leger, en dat is dus een zeer irrititant verwijt; hij moet wel in het aas bijten. Anderzijds is het haast niet te geloven hoe Trump de eigen zwakke kanten voluit aan Biden verwijt: geen visie op corona, racist zijn, de Amerikanen in de steek laten, chaos veroorzaken. Een sterk staaltje politieke aanval is de beste verdediging.
Biden heeft het status-quo volledig aan zijn kant. Tot hier toe rijdt hij een rustig, vrij rimpelloos parcours. Trump stookt, fantaseert, roept. Zolang de linksen kunnen wachten tot Trump uit het Witte Huis is, kan Biden zijn positie als verzoener consolideren. Trump zal meer dan ooit tot de aanval overgaan. Maar de ratings voor de Trump-show brokkelen wat af, zijn fans genieten een tikkeltje minder, het frisse, rebelse is er wat af, de overigen kijken niet meer wegens wat afgezaagd. Politiek is geen logica, want als Trump eindeloos doordramt hoe erg het is gesteld met de V.S., dan is er natuurlijk één vaag: wie heeft dat zo erg gemaakt? Wie is de huidige president? Dat is voor Trump-fans niet zo belangrijk, zij geloven graag dat het met Biden president (nog) veel erger zal worden en al wat goed is aan de V.S. te danken is aan God en Trump, en al wat slecht is, komt door de sabotage van de democraten, een dekmantel voor socialisme, de wortel van alle kwaad.
Veel commentaar, veel analyses. Biden staat nu al maandenlang met een niet overbrugbare voorsprong in de peilingen, ook in de swingstates. Trump heeft nog minder dan twee maanden om dat te veranderen. Het is hem tot nu toe niet gelukt. En ik blijf voor de derde maal bij mijn stelling dat het hem niet zal lukken. Zodra ik voel dat ik me vergist heb, zal ik hier reageren.