De Belgische filosoof Pascal Chabot brengt een uitspraak van Sigmund Freud in herinnering. Er zijn drie onmogelijke beroepen: zorgen, opvoeden en besturen. Het zijn beroepen waarbij je van bij de start mag uitgaan van onvoldoende succes, je bent gedoemd om te mislukken. En ze liggen alle drie vandaag onder vuur. Bij de zorg zijn het voornamelijk de zorgverstrekkers zelf die aan de alarmbel trekken, bij zorg en onderwijs merk je het aan veralgemeende burnout en aan de steeds groeiende personeelstekorten, en wereldwijd bij de politiek zie je dingen die je dertig jaar geleden niet voor mogelijk achtte.
Bij de drie beroepen zal je trachten de mensen te veranderen en die zullen weerstand bieden. Waarom mag ik geen alcohol meer drinken? Waarom zou ik Franse grammatica leren? Waarom zou ik mijn CO2-uitstoot veranderen? In een optimistische visie kan je stellen dat die weerstand een essentieel deel is van een ontwikkelingsproces: als de ontvanger van onderwijs, zorg of bestuur al te snel ja zegt, zal hij snel hervallen. Maar dat is een zeer naïeve visie, vooral in de politiek, waar dwarsliggen vooral leidt tot uitzichtloze opbodsystemen.
Mislukken hoort erbij, maar niet in onze technologische omgeving. Als de betalingssystemen twee uur plat vallen, is de wereld te klein en is het zelfs een hoogtepunt op het nieuws. Een kleine vergiftiging in een voedingsproduct, één enkele wissel van een trein die verkeerd zit, en de gemeenschap eist schadevergoedingen, onderzoeken naar schuldigen die moeten gestraft worden; de verantwoordelijken beloven snel nieuwe systemen en procedures in werking te stellen waardoor het niet meer zal gebeuren. En deze perfectie verwachten we nu overal, ook van onze bestuurders, die -men vergete het best niet- ook maar mensen zijn.
Op zovele plaatsen ter wereld merk je dat onze bestuurders echt gedoemd zijn om te mislukken en ik denk dat de klanten van bestuursdaden dat ook zo willen. Het volk roept om een krachtige regering en zodra die beslist, mort men, uit men zeer efficiënt zijn ongenoegen op de sociale media, en stemt men zeker niet meer op de persoon of partij op wie men enkele ogenblikken ervoor nog zijn hoop had gevestigd. Ik noem dat de ‘perverse’ kiezer. Je stemt dan maar voor personen of partijen die veel keet schoppen, wereldvreemde dingen beloven, en waarvan je ook wel weet dat zij de dilemma’s van de moderne maatschappij niet kunnen oplossen. Men stemt voor clowns, stand-up comedians of mensen zoals Trump of Johnson die zich in ieder geval als een echte circusartiest gedragen. Men stemt gewoon niet meer op mensen die zouden beloven hun best te zullen doen om er het beste van te maken. De media smullen, de conflicten worden heviger en net zoals bij romans conflicten dé olie zijn die het verhaal doen draaien (happy people have no stories), houden de media de dwaze conflicten netjes in leven. En doet de georganiseerde pers het niet, dan zullen de sociale media wel voor de nodige scheldpartijen zorgen. Zo hebben we een generatie kiezers gekweekt die rondlopen als varkens ( slimme dieren) in een porseleinenwinkel, af en toe nog wat schrikken van het gerinkel, maar na een tijdje denken dat scherven er gewoon bij horen, vooral omdat er onder de scherven vaak iets lekkers verborgen ligt.