De persoonlijkheid van sommige beroepen is eindeloos onderzocht. Van leerkrachten of verkopers is het aantal studies haast niet meer te tellen. Maar over romanschrijvers weten we heel weinig. Dat schrijvers een goed omschreven persoonlijkheid zouden hebben zoals ingenieurs of notarissen klopt niet met de mythe en het romantisch beeld van de door de muze geïnspireerde kunstenaar.
Gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek over de persoonlijkheid van de schrijver toont aan dat één persoonlijkheidseigenschap van schrijvers er met kop en schouders boven uit steekt: openheid voor nieuwe ervaringen. Typische kenmerken van ‘open’ persoonlijkheden zijn positief staan tegenover kunst, emoties, avontuur, ongewone ideeën. Dergelijke personen zijn nieuwgierig en leergierig, vinden al wat ‘nieuw’ is boeiend. Mensen die ‘gesloten’ zijn verkiezen de zekerheid van de routine, de voorspelbaarheid van de herhaling, de veiligheid van het gekende, ze zijn vaak vrij dogmatisch.
De andere persoonlijkheidsfactoren van de succesvolle romanschrijvers zullen deze dames en heren misschien niet verbazen, maar daarom nog niet bijzonder tevreden stellen. Schrijvers zijn eerder introvert, maar blijken ook eerder emotioneel labiel, niet zo aangenaam in de omgang en eerder dominant. Ze zijn ook eerder vatbaar voor depressie dan de gemiddelde persoon.
Er is knap onderzoek verricht naar wie echt boeiende karakters kan bedenken. Want unieke meeslepende personage bedenken en uitwerken is hét talent van de betere romanschrijver. Hoeveel miljoenen mannen zouden niet hebben gedroomd van een date met Liesbeth Salander uit de Millenium Trilogie van Stieg Larson? Vooreerst bleek dat schrijvers dat effectief veel beter kunnen dan niet-schrijvers. En dan komt opnieuw ‘openheid’ op de proppen. Dat is is ook hier de allerbelangrijkste factor. Veel empathie helpt ook, maar dan heb je de neiging om (al te) complexe personages op papier te zetten. Veel poëzie lezen helpt ook, terwijl veel non-fictie lezen niet zoveel helpt. Wie veel poëzie leest, graaft graag in de menselijke ziel en kan blijkbaar beter dan anderen boeiende menselijke emoties op papier zetten.