Het alom geprezen gezond verstand leert ons dat je nooit het vel van de beer mag verkopen voor die geschoten is. Nochtans zie en hoor ik de meest eminente vertegenwoordigers van de wetenschap, de economie en de politiek meestappen in een opbodsysteem van ‘wij willen een vaccin NU’.
Even opletten. De kans dat de eerste vaccins ‘perfect’ zijn is klein. Als je dus leest dat er x miljoen vaccins nodig zijn, besef dat één inspuiting misschien niet voldoende zal zijn, dat sommige doelgroepen onvoldoende beschermd kunnen zijn. Zal het PERFECTE vaccin ons beschermen? Neen, alleen grootschalige vaccinatie met een (bijna) perfect vaccin zal ons op korte termijn ‘redden’.
Vreemd genoeg spreekt men al over een vaccin-ambassadeur. Daar gaan we weer. Eerst allerlei dingen doen en dan nog even nadenken over de communicatie. We hebben geen ambassadeur of verkoper nodig om de massa om te tuin te leiden. We hebben een vaccin-manager nodig. Iemand die de vaccinatie leidt. Niet een vaccin zal ons redden, maar een vlotte, gedragen vaccinatie! Dus: vlot en gedragen. Voor het laatste kan je een ambassadeur hanteren, maar je hebt veel meer nodig voor het vlot, efficiënt, effectief, ethisch verantwoord uitrollen van een van de meest grootschalige medische operaties ooit, onder de schijnwerpers van drukkingsgroepen, anti-vaxers, lobbygroepen, virologen, kustburgemeesters, huisarsten, kritische journalisten en slachtoffers van samenzweringstheorieën.
Hoe complex zo’n operaties wel zullen zijn, kan je al merken aan het aantal beslissingen dat zal moeten genomen worden. Uiteraard niet alleen door medici (virologen, epidemiologen, huisartsen, etc), maar ook door andere vertegenwoordigers van de gemeenschap. Een voorbeeld. Er komt een eerste vaccin ter beschikking dat ‘politiek’ goed ligt. De experts vertellen dat het veilig is, maar niet echt performant; twee maanden later komt er waarschijnlijk eentje dat politiek niet zo goed zal liggen, maar medisch erg performant. Wat doe je? Geef je al veel geld uit aan het eerste?
Wat voorafging: voor zowat elke beslissing die de nationale overheden hebben genomen (België is geen uitzondering), variërend van mondmaskers tot het openen van scholen, van contact tracing tot het toekennen van kleurencodes aan landen, is er geblunderd op grote schaal. Nogmaals: niet alleen in België. Het is te gemakkelijk om dan te stellen: geef me andere leiders. Wat is het verschil met operatie vaccinatie? Er is tijd om na te denken, om te simuleren, dry runs te houden, werkgroepen aan het werk te zetten, nog een contingentieplanning op te stellen. Uiteraard niet met al de overwerkte experts, maar met mensen die popelen om eindelijk ook eens mee te denken. Mijn criterium kent u ondertussen: als de persoon die zo’n grootschalige complexe operatie moet leiden wallen onder de ogen heeft, word ik achterdochtig.