Als je iemands persoonlijkheid wil beschrijven kan je altijd bij charlatans met kleurentests gerecht. Je kan zweren bij de MBTI, die vooral uitblinkt door een vreemde onderbouw (Jung!) en handige verkopers van dure trainingen. Je kan ook even luisteren naar wat academici te vertellen hebben. En er is goed nieuws, de Big-5, de vijf grote persoonlijkheidskenmerken zijn stevig onderbouwd, correleren met de gedragingen waar ze moeten mee correleren. Het enige wat ontbreekt is buiten de wel erg sexy naam, voldoende promotie en leuke verhalen. Het zou alleszins helpen mochten onderzoekers hebben vastgesteld welk verband er is tussen die vijf grote persoonlijkheidseigenschappen en de houding tegenover de Coronamaatregelen.
Dat is net wat een topteam onderzoekers van drie verschillende universiteiten heeft gedaan. Ze beschikten over een database van 110 duizend respondenten uit 55 landen. De data werden verzameld in maart en april 2020, toen de gehele wereld het onbekende virus al dan niet radicaal te lijf ging. Welke persoonlijkheid schikt zich het minst naar de al dan niet vriendelijk geformuleerde vraag ‘blijf in uw kot’? Uiteraard de extraverten, de groepen die we zo graag aanwerven, omdat ze zo vlot zijn in het contact, de indruk geven team-players te zijn, zich zo goed verkopen bij selectie-interviews. Deze groep veegde maar al te graag zijn laars aan de overheidsinstructies. Uiteraard omdat ze zo graag onder de mensen komen. Boeiend gegeven dat ons leert dat we zonder veel scrupules veralgemenen. Als je zou vragen wie heeft een sterke pro-sociale motivatie, dan zou je denken: de extravert, die houdt van zijn medemens, de introvert houdt meer van zijn boeken en zijn eigen diepe gedachten en emoties. Maar dan betekent pro-sociaal: graag onder de mensen zijn en niet: bekommerd zijn om het welzijn van de medeburger.
Wie verkies je tijdens een meeting? Een extravert, die vlot praat, eerst spreekt en dan nadenkt? Of een introvert, die de meeting grondig heeft voorbereid, maar tijdens de meeting bijna geen woord zegt, omdat hij voortdurend de kaas van zijn brood laat pikken door die vlotte extravert, die we toch zo graag aanwerven.
Als je open van geest bent, stap je ook mee in het lockdown experiment. Dat is weer eens anders. Maar zoals te verwachten was, eens het nieuwe eraf, is zo’n lockdown toch ook weer niet de max.
Hetzelfde geldt voor de mensen met een zeker neurotische, angstige instelling. Aanvankelijk zijn ze braver dan braaf. Zeg mij wat ik moet doen om het onheil te bezweren. Maar als dat onheil blijft duren, begint de labiliteit toe te nemen. Er zijn geen zekerheden bij COVID-19.
En wie is de beste leerling van de klas? Uiteraard, de plichtbewuste, de ijverige. Deze eigenschap vertoont overigens in het algemeen de sterkste correlatie met prestaties op het werk. Geen kantjes aflopen, niet de betweter willen zijn, hard en nauwkeurig werken. Kortom, de ideale medewerker. Is thuiswerken aangewezen? Dan zullen we dat doen eh.
Bent u kritisch tegenover dit soort studies? Inderdaad, de statistische verbanden zijn weliswaar statistisch significant (door de reusachtig grote steekproef), maar zeer zwak. Ze zijn niet toevallig, maar stellen voor de praktijk niet zo veel voor. Anderzijds is het wel merkwaardig dat een eenvoudige vragenlijst in dergelijke omstandigheden toch wel relevant lijkt. Kan niet gezegd worden over de helft van wat je in de krant over Covid-19 leest.