De speculaties over de economie in de volgende weken, maanden, zelfs jaren zullen frequenter worden. Economie verschilt nogal wat van virologie, een tak van wetenschap waar we stilaan een beetje vertrouwd mee geraken. Waar deze uitbraak voor virologen verrassend is door haar omvang en snelheid en door het onvoorspelbare gedrag van de overheid, inzonderheid in de ‘Anglo-saxische wereld, moeten virologen hun fundamentele modellen niet aanpassen, alleen wat parameters verfijnen.
Economie is zoals John Kay, de bekende Britse econoom, opmerkte vooral sterk in ‘illustreren’, zoals de economisch opiniemakers vandaag op televisie ten overvloede… illustreren. Waarom dat zo is, is voer voor wetenschapsfilosofen, maar het is wel duidelijk: de economen zullen nu naar hun basismodellen staren, onderling nog heviger van mening verschillen en ze zullen zich niet snel aan concrete voorspellingen wagen, geen elegante krommen zoals bij de virologen zullen het debat begeleiden. Hoe komt dat? We zetten economisch (en sociaal, economie is een sociale wetenschap!) echt grote stappen in terra incognita. Het stimulusplan van de Amerikaanse overheid vertegenwoordigt tien procent van het BNP, bij elk half procentje dat de staatsschuld steeg onder Obama, schreeuwde de Wall Street Journal moord en brand, en waren de Republikeinen (de partij van de heer Trump) bereid om het land stil te leggen, een dergelijke schuldenlast zou het land wurgen. Daarnaast gaan de interestvoeten asymptotisch naar nul, desnoods via negatieve rente. Geld wordt gratis. En alsof dat niet genoeg zou zijn, is er nu ook al geen grens meer aan het lenen. De FED, de Amerikaanse nationale bank, zal wel bijdrukken, eindeloos zo het moet. De Tijd kopt: ECB (Europese Centrale Bank) zet stap naar onbeperkte obligatieaankopen. Maar de ECB gaat nog niet zo ver als de Amerikaanse centrale bank, die aankondigde dat hij zonder beperking staatsobligaties zal aankopen. Een vaste som (werk, hulpmiddelen, mensen) delen door oneindig meen ik mij ook te herinneren uit mijn lessen wiskunde geeft … iets dat heel dicht bij nul komt. Niemand, letterlijk niemand, weet hoe dat zal aflopen. Zeker niet de economen die het nog moeten stellen met de modellen van Keynes. Stel je voor dat Marc Van Ranst of Steven Van Gucht even recente modellen zouden hanteren. Zou u hen nog vertrouwen?
Wat we nu zien noem ik ‘de economie van delen door nul’. En uit mijn lessen wiskunde herinner ik mij dat delen door nul ‘onbepaald’ is. Je hebt geen houvast meer. Hieronder herneem ik nog eens het bewijs dat we nu heel veel gaan horen uit de mond van economen, politici, en vooral populisten van links én rechts: als we met zijn allen samen maar genoeg ons best doen, of allerlei variaties op dit thema (geloven in ondernemerschap, mijn leiding aanvaarden, worden zoals de Chinezen, een groene economie opstarten, solidair zijn, de rijken wegbelasten, vooral de rijken niet belasten want dan vlucht het kapitaal etc, etc…) dan zal 2=3. Geloof mij maar! Hieronder het bewijs (de fout bestaat erin dat je ergens stiekem deelt door nul, en dan -inderdaad- wordt plots alles mogelijk.
- a = b + 1
- (a-b)a = (a-b)(b+1)
- a2 – ab = ab + a – b2 – b
- a2 – ab -a = ab + a -a – b2 – b
- a(a – b – 1) = b(a – b – 1)
- a = b
- als a = 2 en b = 3
- 2=3