Ego-depletion (de leegloop van je wilskracht) is een populair begrip geworden. Je wilskracht is beperkt en als je die verspilt aan iets onbelangrijks is er minder wilskracht over voor het echt belangrijke. Duizenden aanhangers van de ‘pop-psychology’ (de populaire semi-wetenschappelijke psychologie) hebben met veel enthousiasme gelezen over de experimenten van Roy Baumeister waarbij studenten die radijsjes kregen en van de koekjes moesten afblijven nadien minder presteerden dan studenten die niet moesten weerstaan aan de verleiding van de ‘chocolate chips’. Kies je gevechten verstandig. Je wilskracht is een flesje dat langzaam leegloopt…
Maar het concept is niet zo evident als het lijkt. In het september nummer 2018 van de Journal of Neuroscience, Psychology and Economics staan twee artikels die nog maar eens hun licht laten schijnen op dit fenomeen. Economen weten dat we (en vooral de Amerikanen) veel te veel belang hechten aan geld ‘nu’ en meer belang zouden moeten hechten aan (veel meer!) geld later. Sparen is een vorm van wilskracht. Als wilskracht ‘ergens’ in je brein zit, is het in de ‘executieve netwerken’. In een eerste artikel lezen we over Israëlische proefpersonen die onderworpen werden aan een veeleisende taak die sterke concentratie vroeg. Nadien moesten ze beslissen over geld. Inderdaad, wie een sterk managementbrein had, zoals gemeten door de prestaties op de veeleisende taak, kon daarna veel beter de financiële beloning uitstellen. En putte die taak uit? Waren mensen die geen zware mentale taak achter de rug hadden, inderdaad beter in staat hun beloning uit te stellen? De theorie van ego-depletion klopte. Er is blijkbaar een natuurlijke grens aan de hoeveelheid moeilijke (management)taken die we na elkaar aankunnen. Vergeet niet regelmatig te pauzeren! Of vinden we hier een gedeeltelijke verklaring voor de burn-out epidemie? Heeft het moderne management zoveel vet weggesneden dat we allemaal op de toppen van onze tenen, sorry aan de grenzen van onze executieve netwerken opereren?
Denk echter vooral niet dat het zo eenvoudig in elkaar zit. In een tweede artikel onderzochten onderzoekers uit Innsbruck of ‘ego-depletion’ er toe zou leiden dat mensen op een andere manier zouden beslissen over snelle winst voor jezelf versus je winst delen met anderen. Elke theorie terzake voorspelt een verschil: ‘uitgeput’ zouden mensen andere beslissingen nemen. Maar dat bleek helemaal niet het geval. De auteurs krijgen hun vreemde resultaten moeilijk verklaard en concluderen dan maar dat hun studie de zoveelste is die aantoont dat er ‘iets’ niet klopt met het populaire concept ‘ego depletion’.
Dit is meteen ook het zoveelste voorbeeld van een onrijp concept dat al te snel populair is geworden bij trainers. We kennen dat fenomeen uit de geneeskunde waar heel voorlopige resultaten dikke koppen in kranten krijgen of worden voorgesteld als wonderdiëten. Hoever dit soort ‘trainersbijgeloof’ kan gaan, moge blijken uit het onkritisch aanvaarden van één van de suggesties van Baumeister. Ons brein (vooral de hogere netwerken) verbruikt tot 20% van de energie, dat klopt. Misschien moet je wel meer suiker eten om de ego-depletion tegen te gaan… Geloof jij mij niet? Je vindt vrij snel op het Internet adviezen als: You can also take some glucose if you know you are going to have to make some important decisions soon; of: The importance of glucose was discovered by Roy Baumeister and colleagues.
Maar dat soort advies moet je toch met een hele grote korrel suiker nemen! Het is waarschijnlijk eerder de pauze, de rust die je brein scherper maakt. En natuurlijk de extra-zuurstof als je even wat beweegt of een luchtje gaat scheppen. En dat heeft bitter weinig te maken met suiker, ‘wilskracht’ of het gebrek eraan.