Er was een tijd dat men ambtenaren uitsluitend bevorderde tot leidinggevende functies op basis van schriftelijke examens. Zo bevorderde men de ambtenaren die tijdens de diensturen zich het minst ten dienste stelden van de collega’s of de medeburger. Wie goed was in examens afleggen, liefst voorbereid tijdens de werktijd, kon promotie maken. Wie goed was in teamwerk, communicatie en inzet voor de burger, bleef klerk. Die tijden liggen al vele jaren achter ons.
Een presidentieel debat plaatst twee politici als kemphanen tegenover elkaar. Wie de andere met de juiste sneer in moeilijkheden kan brengen, is de winnaar. Is het dat wat van een president verwacht wordt? Debatten winnen in het publiek? Het enige debat dat een president moet voeren is als hij zich opnieuw verkiesbaar stelt. Wat moet zo’n president dan wel doen? Onderhandelen, bruggen bouwen, zich focussen op het algemeen belang, teams experten leiden, in moeilijke tijden knopen doorhakken, zich omringen met de juiste mensen en af en toe de bevolking toespreken. Hij moet een bedrijfje leiden met honderden medewerkers die persconferenties organiseren, buitenlandse gasten ontvangen, vervoer en veiligheid regelen. Hij leidt het leger, de veiligheidsdiensten en doet nog vele andere zaken… behalve debatteren. Analyseren, concluderen, overtuigen, beslissen, motiveren, delegeren, kortom een managementboterham vol. Hij moet beseffen dat een goede president niet te veel probeert zelf te doen en een normale president beseft dat hij naar zijn bevolking een voorbeeldfunctie heeft. Niet dollen met stagiairs, niet overdreven golf spelen, geen dwaze gezondheidsrisico’s lopen en nog veel meer. Maar niet publieke debatten winnen.
Mag de kiezer dan niet de kandidaten in actie zien? Uiteraard, ik denk dat de kiezer het recht heeft om te zien wat voor vlees hij in de kuip zal hebben. Laat de kandidaten een team samenstellen waarmee ze live op tv een crisis moeten oplossen. Een onschuldige hand kiest uit tien crisissen en het team mag aan de slag.
Laat beide kandidaten het land toespreken als een crisis overwonnen is, maar er vele slachtoffers gevallen zijn.
Laat ze een routinevergadering leiden met hooggekwalificeerde experts, gespeeld door acteurs.
Geef ze een briefing door de staatsveiligheid gedurende een half uur en kijk of ze de essentie begrepen hebben.
Laat ze vragen van journalisten beantwoorden.
We kunnen eens lachen met gekke rituelen uit het verleden, maar ik kan me echt niet voorstellen wat men over tweehonderd jaar over de presidentiële debatten zal vertellen. Het laatste debat was overigens bijzonder relevant en uiterst leerzaam. De gehele wereldpers heeft het geanalyseerd, met schokkende conclusies. Trump kan zijn emoties beheersen als hij wil en op televisie komt (moet je dat ontdekken bij iemand die jarenlang een televisiester is geweest?) en Biden is zo wijs geweest het debat grondig voor te bereiden en heeft geen grote uitschuivers gemaakt. Belangrijke inzichten voor een land met een torenhoge staatsschuld, een bedreigde economie, een angstige bevolking, systematische rassendiscriminatie en een huiveringwekkende corona-dodentol. Dan verkies ik ambtenaren die schriftelijke examens afleggen om bevorderd te worden tot een leidinggevende functie.