Ik was elf toen mijn kameraad en ik op weg naar school uit volle borst riepen: Chessman vrij. Onze tweemans-betoging mocht niet baten. Caryl Chessman werd na zeven keer uitstel voor een niet-dodelijke ontvoering in een gaskamer wél van het leven beroofd.
Nu betogen er ook scholieren. Waarom? Omdat er geen planeet B is. Ik nam geen risico, ik ging braaf naar school. De duizenden scholieren hangen straffen boven het hoofd. Verontruste pedagogen roepen op tot redelijkheid. Begin zelf met geen citytrips te maken, betoog op je vrije woensdagnamiddag, en hoe geraken jullie in Brussel? Als je flink studeert, kan je later een verantwoordelijke positie krijgen, waar je wél kan ingrijpen. Dat laatste argument getuigt van een zodanig cynisme dat mijn ironie in het niets verdwijnt.
Het allergrootste verschil? Ik wist echt niet wat ik daar stond te roepen, ik riep het omdat mijn kameraad dat ergens had opgepikt. Ik riep het wel uit volle borst. De scholieren hoeven niet ver te zoeken naar de meest alarmerende berichten, sommige romantisch misleidend, sommige keihard wetenschappelijk. Ikzelf volg het ‘dossier’ nu al zo’n dertig jaar en twee dingen vallen mij steeds meer op. Ten eerste de grote consensus tussen de academisch geschoolde wetenschappers en het feit dat de modellen steeds verfijnder worden, zichzelf corrigeren en zich vaak aansluiten bij de meest pessimistische trends. Consensus tussen wetenschappers op zich kan achterdocht scheppen (worden ze allen door Greenpeace betaald? Is er een omerta waardoor afwijkende stemmen niet meer worden gepubliceerd of uitgenodigd op congressen?), maar je kan evenzeer vertellen dat alle politici in het Verenigd Koninkrijk samenspannen om af te stevenen op een harde brexit. Wetenschappers en politici zijn getraind om het niet eens te zijn, en elke wetenschapper weet dat hem eeuwige wetenschappelijke roem te beurt zal vallen als hij netjes kan aantonen dat zijn collega’s verkeerd zijn. Klimaatoptimisme is geen wetenschappelijk onderbouwd gegeven, maar een vage hoop, een ideologie, een diep verlangen.
Wat mij ook opvalt is de conclusie van experts na de keiharde analyses (dit loopt slecht af, we moeten spectaculair bijsturen maar dat is maatschappelijk niet mogelijk): we mogen de moed niet verliezen, we moeten de hoop bewaren, want er is nog iets aan te doen. Lees: wat we nu moeten doen is wat we de laatste dertig jaar niet hebben gedaan. Als oplossing voor de Brexit kan je natuurlijk ook zeggen: schaf dat belachelijk twee-partijen systeem eens af, gooi dat Hogerhuis samen met jullie Queen op straat, leer allemaal een tweede taal, en ga eens voor een jaartje in Europa wonen, en laat alle partijen in Ierland hun problemen rustig en vreedzaam oplossen, bijvoorbeeld door het land te herenigen in vrede, voorspoed en vooral verdraagzaamheid, en stop Engels te spreken met dat vreemde Iers accent.
Ik hoop dat de scholieren zullen volhouden, gesteund door hun leerkrachten en schooldirecties. Ik hoop dat ze niet meer even op bezoek gaan bij de politici die klimaat de laatste twintig jaar verward hebben met milieu. Ik hoop dat ze blijven betogen, met steeds meer, samen met hun ouders en grootouders. Elke donderdag. Er is ronduit slechte wil bij de meeste politici, die acties op individueel niveau (een dikkere trui aantrekken, minder vlees eten) opzettelijk verwarren met acties op structureel niveau, en er zijn zelfs velen die opzettelijk het debat verwarrend houden door bijvoorbeeld zichzelf klimaatrealisten te noemen, en te spreken over ‘klimaathysterici’ en de actiegroepen te vergelijken met religieuze fanatici. Daarom moeten de scholieren blijven betogen, tijdens de schooluren, samen met alle andere scholieren ter wereld, tot alle regeringen radicale, op korte termijn pijnlijke, maatregelen nemen. Laat me een vrij onschuldig, maar toch radicaal voorbeeld geven: de helft van alle beleidsondersteunend onderzoek moet rechtstreeks gericht zijn op het klimaat (niet het milieu, laat de discussie al maar beginnen). We zullen ons een aantal pleziertjes moeten ontzeggen. Naar New York voor 349€? Dan zal ik mee gaan betogen, want dan moeten er dankbaarheidsbetogingen komen voor de regeringen die wél aan het belang van mijn klein- en achterkleinkinderen durven denken. En niet aan het scoren op 26 mei.