Steeds meer begint de Brexit te lijken op een typische rituele onderhandelingsdans. De verkoper vraagt 100, de koper wil 30 geven. Dan weet je dat als beide partijen echt tot een overeenkomst willen komen, ze zullen landen tussen 55 en 70, afhankelijk van de macht van beide partijen. Die macht krijgen ze door over een bruikbaar alternatief te beschikken. Theresa May heeft heel snel laten kijken in haar belangrijkste alternatief: Donald Trump. Niet bepaald een troefkaart. Evenmin als Nieuw-Zeeland, Singapore en zelfs Indië. De EU heeft ook geen bruikbaar alternatief, maar het opblazen van de onderhandelingen is voor de 27 landen minder erg dan voor het Verenigd Koninkrijk, voor Noord-Ierland zou het zelfs ronduit een economische en menselijke ramp zijn. Ook de gemoederen in Schotland zouden op kookpunt kunnen geraken. Binnen de EU zou een breuk niet tot politieke instabiliteit leiden.
Onderhandelingstheorie is heel formeel: zo steekt een onderhandeling in elkaar, al de rest zijn holle verklaringen, show, rooksignalen naar de achterban. Het enige waar je moet voor opletten is een zware emotionele uitschuiver. Maar May is een koele kikker (een robot, the Maybot) in tegenstelling tot bijvoorbeeld Boris Johnson of uiteraard Nigel Farage, niet toevallig figuren die de kiezer aanspreken. Guy Verhofstadt gebruikt emoties als een wapen in het onderhandelingsspel, maar hij zal niet snel uitschuiven. De Europese onderhandelaars al helemaal niet. Zij hebben als positie ‘nuchter staatsmanschap’ gekozen. Achter de schermen is zonder enige twijfel de laatste maanden druk onderhandeld, en deze intensiteit zal de volgende maanden zeker toenemen. Af ten toe zal er een lek zijn.
Het grootste probleem is de achterban, vooral de populistische rechtse Britse pers. Die is ondertussen vlak voor Kerstmis door May & Co in snelheid gepakt, want er is voldoende vooruitgang geboekt (lees: May heeft voldoende moeten toegeven). Het ziet er dus vrij goed uit voor ‘Brexit’. Men kan nu voor en achter de schermen naar hartenlust onderhandelen over duizenden dossiers, waarvan er 95% helemaal niet politiek gevoelig liggen en die alleen de rationele win-win taal van open handelsovereenkomsten en samenwerking uitstralen. Maar vissersbootjes die in de Britse territoriale wateren zullen gaan vissen, oei, je ziet al de blokletters in de Sun! Die vijf overige procent moeten politiek ontmijnd worden: de grens tussen Noord- en Zuid Ierland op kop. Maar uiteraard kan één grote uitschuiver binnen de Britse politiek alles opnieuw in vraag stellen. May en de twee grote politieke partijen zijn erg wankel. De ‘Remainers’ zullen zolang mogelijk vertragingsmaneuvers doorvoeren. Zij blijven hopen op een tweede referendum. De Brexit onderhandelingen zullen de volgende maanden opvallend goed opschieten, maar in de pers zullen we uitgebreid verslagen lezen over vissersbootjes.