Waarom Trump niet zal herverkozen worden (2)

In oktober 2019, voorspelde ik dat Trump niet zal herverkozen worden. Sindsdien is er veel veranderd, en het is net daarom dat ik opnieuw voorspel dat hij niet zal herverkozen worden. Niet om de redenen die wij Belgen zouden denken, zijn bizarre persconferenties, zijn gebrek aan dienend leiderschap, zijn vreemd, incoherent gedrag, de honderdduizend corona-doden om wie hij overduidelijk geen moer geeft, zijn ronduit racistische houding.  Zijn zeer trouwe aanhangers kunnen zijn standvastigheid, onafhankelijkheid, brutaliteit, best appreciëren, zij laten hem niet in de steek. Ondertussen is het ook wel erg duidelijk geworden dat hij vrij duidelijk inspeelt op blanke suprematie. Ook dat appreciëren zijn fans, zowat 40% van de bevolking. Maar waarom ben ik dan zo zeker?  Op het gevaar af dat ik over enkele maanden zal ‘to eat the humble pie’ zoals men dat zo mooi in het Engels zegt., blijf ik bij mijn voorspelling.

Je moet niet kijken naar indrukken, en zeker niet naar wat je op tv ziet. Beelden uit New York zijn volkomen irrelevant, al evenmin als de betogers die met wapens het capitool van Georgia bestormen, of nu winkels plunderen. Je moet vooral denken hoe je je voelt, wat je denkt als je in Milwaukee woont, in Phoenix, of in Stirling Heights. Welke krant lees je dan? Lees je wel een krant? Welke sportploeg moedig je aan? Naar welke zender kijk je? Hoe ver woon je van een zee? Van een meer?  Als je die vragen niet kan beantwoorden, let dan op met grote uitspraken over ‘de Amerikanen’. Die drie steden zullen nochtans doorslaggevend zijn, want zij liggen in een van de zes ‘swing states’, de enige staten die er echt toe doen.  In de meeste staten moet er al een aardverschuiving plaatsvinden voor een verandering plaats vindt , en net dat gebeurt niet, nu al maandenlang. Beide  kampen graven zich steeds dieper in.

Je moet alleen weten hoe het met de kiesmannen is gesteld. Trump behaalde in 2016 met 2,1% minder popular vote 306 kiesmannen, Clinton haalde slechts 232 kiesmannen. Het is immers beter in vele staten met 1% voorsprong te winnen dan in één zeer grote staat met 10%. Experts schatten dat als je het nog wat scherper kunt spelen dan Trump 2016, dat je zelfs met 3% minder stemmen nog president kan worden, maar vanaf 4% wordt het de facto onmogelijk. De wiskunde van de kiesmannen stopt ergens. Overigens zal je vaak lezen dat Trump 304 kiesmannen had. Want kiesmannen kunnen overlopen of  voor een derde kandidaat stemmen. Er zijn ook twee staten waar je niet alle kiesmannen krijgt, maar de kiesmannen verdeeld worden. In Maine (vier kiesmannen) gingen er drie naar Clinton, één naar Trump. 

Maar waarom durfde ik al vorig jaar stellen dat Trump niet zou herverkozen worden? 2,1% achterstaan en toch nog verkozen worden, was al een scherpe prestatie. Om die nog te verbeteren zal hij onwaarschijnlijk  veel geluk moeten hebben of een supercompetente staf. Dat laatste is niet zo waarschijnlijk, want Trump ontslaat gemakkelijk. Een staat winnen met 0,5%… daar komt veel geluk bij te kijken, of een sublieme strategie (of bedrog??). De zes belangrijkste swingstates zijn goed voor 101 kiesmannen. Trump won ze alle zes nipt. Trump heeft smetvrees en waar gaat hij toch de geteisterde Amerikaanse bevolking een hart on de riem steken? Arizona, Pennsylvania en Michigan. Toevallig drie swing-states. Als je nu de  opiniepeilingen per staat (en de swing-states worden frequent gepeild) raadpleegt, zie je dat Biden overal wint, soms nipt, vaak riant. Mijn eigen model voor kiesmannen geeft dan ook een grote zege aan Biden 318-220, ik laat Trump dan wel North-Carolina behouden (15 kiesmannen), alhoewel veel erop wijst dat hij ook die staat zal verliezen.  Maar veronderstel dat Trump een sprintje trekt en in alle kiesstaten 2 procent meer haalt dan blijft de overwinning van Biden… 318-220. Twee procent ‘Trump-effect’ is dus niet voldoende. Wat als Trump plots vier procent vooruitschiet? Dan wordt het 269-269…  Als je de Amerikaanse presidentverkiezingen volgt, dan ken je het magische cijfer van 270. Het zal je ook niet verwonderen, welke staat dan van kamp verandert… Florida. Met zijn 29 kiesmannen een doorslaggevende staat. Zelfs dan is Trump nog niet gewonnen, maar dan wordt het een kwestie van overlopers, die ene kiesman in Maine, hertellen in piepkleine staten, processen, kortom een herhaling van  drama van 2000 toen ‘Bush jr.’ de overwinning aan Al Gore in Florida ontfutselde via de ponskaarten. De democraten legden zich toen relatief snel neer bij het resultaat. Maar dat zal (kijk naar de huidige incidenten) dit jaar niet zo eenvoudig liggen. En vooral… mocht Trump met een klein verschil zijn welverdiende overwinning kwijt geraken, dan zullen zijn volgelingen waarschijnlijk de wapens opnemen, Amerika is sinds 2000 extreem gepolariseerd. Vergeet niet dat beide partijen herhaalde malen de overheid zonder budget hebben gezet. Als je houdt van de Verenigde Staten en hun volk, wens dan een afgetekende overwinning voor een van de twee kandidaten. Trump kan anders dreigen het leger in te zetten, de verkiezingen ongeldig te verklaren wegens te veel schriftelijke stemmen, of wat hij nog als continuïteitsbreuk uit zijn hoge hoed zal toveren.  

Een verschuiving van vier procent in kritische swing-states komt overeen met een terugval in de algemene peilingen van Biden van +7 naar +3, diezelfde vier procent.  Je kan dus volgen of Trump een kans maakt als de voorsprong van Biden de volgende maanden slinkt. Maar… die voorsprong verandert niet, ook zovele maanden geleden schreef ik al 7 procent, de populariteit van Trump zit al meer dan twee jaar in beton gegoten, ongeveer -10%. Welke analyse je ook maakt , overal stel je vast: alles zit muurvast. Het meest verbazingwekkende voor mij overigens is dat Trump zich nog altijd alleen tot zijn trouwe kiezers richt. Maar die heeft hij al op zak: woedende, blanke mannen. Hij doet geen enkele poging om bijvoorbeeld de Aziatische Amerikanen te vleien, integendeel, erg vriendelijk naar de Chinezen is hij niet.  De meeste Corona-slachtoffers zijn zwart, hij doet geen enkele poging om die groep aan zijn kant te krijgen. Integendeel, hij lijkt er een genoegen in te vinden ze uit te dagen. Dat is pas scoren bij zijn vrij racistische achterban, maar hij moet stilaan begint te scoren bij de onafhankelijken, de niet-woedende blanke Amerikaan.

Terug even technisch. Heeft Biden nog andere staten in het vizier dan de zes swingstates met hun 101 kiesmannen? Ja! In Georgia, de staat van de gewapende bestormingen van het capitool, staat Biden gelijk met Trump (maar ik laat in mijn model de kiesmannen bij Trump), hij staat bijna gelijk in Ohio (een staat die de republikeinen moeten winnen) en zelfs Texas valt nog altijd binnen de statistische marge. Omgekeerd, waar -buiten de ‘swing states’- is Trump een bedreiging voor Biden? Nergens. 

De situatie is dus asymmetrisch: Trump moet vier procent inhalen in Florida, maar mag niet één procent verliezen in Georgia en Ohio.

Ja maar, het is Trump. Met hem weet je nooit! Waarop is die uitspraak gebaseerd? Toch niet op de laatste tussenverkiezingen in 2018, waar Trump met veel propagandageweld zijn kandidaten is gaan steunen, die… (misschien net daardoor?) verloren. Trump heeft in 2016 zowel bij de voorverkiezingen als bij de definitieve verkiezingen een stunt gerealiseerd die weinigen hadden zien komen. Hij was de underdog, de man tegen het establishment, de outsider. Hij had lef, hij durfde. Nu is hij de president-lefgozer, zeer onpopulair. In geen enkel realistisch scenario kan hij winnen. Maar veronderstel dat er iets heel vreemds gebeurt. Het beste voor Trump zou zijn: een vaccin, liefst nog door een Amerikaans bedrijf. Ook dat ‘objectieve’ feit zal door de twee partijen radicaal verschillend worden gespind. Fox News (‘alleen’ bekeken door Trump-aanhangers) zal roepen: zie je wel, wat een president, hij heeft een vaccin gevonden. CNN (‘alleen’ bekeken voor Biden-aanhangers) zal roepen: alleen de rijken krijgen snel het vaccin!  Als zelfs honderdduizend doden, een mislukte impeachment, het ene schandaal na het andere, 36 miljoen werklozen al maandenlang geen enkel verschil lijken te maken,  hoe zou de belofte op een nog niet verdeeld vaccin dat wel kunnen? Ook omgekeerd, fictief voorbeeld, Trump heeft opnieuw een zware klacht aan de hand, het bewijs is geleverd, maar die klacht wordt ‘ergens’ gestopt, zijn populariteit zou niet dalen. Verwacht geen effect.

Er is nu echter wél een kleine langzame verschuiving bezig. Oudere kiezers, zeer corona-gevoelig, beginnen zich wat af te keren van Trump, nauwelijks zichtbaar, maar de analyses liegen er niet om. En ja, Florida is de streek van de gepensioneerden. Laten we zeggen hij moet er nu al -5% goed maken. En de allereerste opiniepeilingen over zijn houding tegenover de (gewelddadige)protesten, zijn evenmin echt gunstig voor de 45-ste president van de Verenigde Staten. 

Al de rest is voer voor de pers, die het spannend moet houden. Stemmen per brief, Trump dit, Trump dat. Obama in het strijdtoneel. Geruchten dat Michèle Obama vice-president zou worden. Geruchten over vaccins, spionage, schandalen, doofpotoperaties. De Amerikanen ‘have made up their mind’. Als dat niet verandert, wordt Biden president. Als dat verandert in het voordeel van Biden wordt zijn voorsprong nog groter. Als dat verandert in het voordeel van Trump, wordt Biden nog president, tenzij die verschuiving onwaarschijnlijk groot is, dat Trump met een ‘trump-card’ een nieuwe troef uit zijn mouw schudt en iedereen, en zeker dus mij, verrast. Dan zal deze tabel er heel anders uit zien:

Populariteit Trump -10%

Voorsprong Biden +7%

Verkiezingen 2016: Trump 306 – Clinton 232 kiesmannen

Voorspeld: verkiezingen 2020: Trump 220  – Biden 318 kiesmannen

Trump doet 2% sprint in swingstates: Trump 220- Biden 318 kiesmannen

Trump doet 4% sprint in swingstates: Trump 269 – Biden 269 kiesmannen