Stekelige intelligentie, het geval Elon Musk
Nate Silver (van het onvolprezen boek: The Edge) is mijn held, Elon Musk helemaal niet. Musk laat zich graag een genie noemen. Waarbij hij succes verwart met genialiteit. Maar zoals de Amerikanen weten: het is heel moeilijk te argumenteren met succes.
Nate Silver bespreekt de 'spiky intelligence' van Musk. Spiky is een fijn woord. Iedereen herinnert zich nog wel de slogan (en titel van een boek): The World is flat. Enkele jaren later stelde men: The world is spiky. De wereld is er eentje met pieken (en dus ook dalen). De wereld is stekelig. Nate Silver wil even de puntjes op de i zetten: ja hoor, op sommige vlakken is de heer Musk uitzonderlijk intelligent, maar dat wil niet zeggen dat hij op alle vlakken slim is, en zeker niet dat hij moreel hoogstaande principes hanteert. Op vele vlakken is hij gewoonweg dom.
We kennen uiteraard voorbeelden van 'Idiots Savants', dat zijn mensen die in het algemeen dom zijn, maar op één enkel vlak buitengewone prestaties neerzetten, zoals honderden cijfers na de komma van het getal pi opsommen. Sorry, het record is 22.514 cijfers. In zekere zin is een spiky intelligent persoon het omgekeerde: in het algemeen wel vrij sim, met enkele mooie uitschieters, en maar tegelijkertijd op een beperkt aantal gebieden echt dom. Heel vaak is het een kwestie van concentratie. Een muzikant of een onderzoeker kan zo gefocust zijn dat hij gewoon niet meer beseft dat hij een jas droeg toen hij toekwam. Musk is zeker geen idiot savant, daarvoor ligt zijn algemene intelligentie (de zogenaamde g-factor ) veel te hoog.
Macht maakt corrupt, en succes ook wel wat. Musk is zo rijk dat hij overduidelijk niet meer in staat is te redeneren als een gewone burger. Dat geldt echter ook voor hogepriesters, geleerden, topsporters. Het is echt de vraag of hij nog weet hoeveel een brood kost. De prijs van de dingen kennen is nochtans ook een vorm van intelligentie..
Musk is uitzonderlijk actief, zit geen uur stil, tweet erop los en belast zijn brein dat het geen naam heeft. Hij slaapt te weinig, doet wat alle breinexperts afraden (multitasken) en vertrouwt enorm op zijn intuïtie, beslist razendsnel. Maar intuïtie moet gevoed worden. Hij neemt alle beslissingen even snel ook op gebieden buiten zijn expertise. Dat merk je nog wel meer bij succesvolle mensen. Plots weten ze het absoluut beter dan alle anderen, op alle vlakken. Dat heet dan onbegrensde arrogantie.
Nate Silver heeft vele succesvolle ondernemers in high tech bestudeerd. Velen lijken te lijden aan 'spiky intelligence', vooral omdat ze karakterieel zo'n unieke manier hebben van omgang met risico's. Ze zijn tegendraads, vaak weinig empathisch, en opvallend koel berekenend. Ze durven extreem abstract, heel afstandelijk redeneren. Je voelt de kilte van op afstand. Alleen hun succes en hun massa's geld zorgen ervoor dat ze gerespecteerd worden.