Opiniepeilingen, statistiek en andere dingen

29-08-2024

Opiniepeilingen zijn een wonderbaarlijk iets. Je ondervraagt 1600 (of 600!)  Amerikanen en je weet wie zal winnen: Harris of Trump. In vele gevallen zijn de opiniepeilingen de grote overwinnaars, zij zijn heel vaak ontzettend juist. 

Soms zitten ze er helemaal naast. Bij de Brexit, bij Trump versus Hillary Clinton. Toch niet, ze zaten er slechts enkele procenten naast, maar in een onverwachte richting en bovendien zijn peilingen geen voorspellingen . Vooral als ze zoals in de VS iets heel complex zoals kiesmannen moeten voorspellen. Wist u dat Donald Trump de laatste keer op enkele tienduizenden stemmen na, toch bijna de verkiezingen had gewonnen?  Ja, ja o.a. in Georgia kwam hij slecht tienduizend stemmen tekort om de volledige staat binnen te rijven. Brexit was ernstiger, want dat was een referendum. Veel zwaardere fouten werden gemaakt bij de laatste parlementsverkiezingen in het VK. Daar was de overwinning van Labour in percentages veel kleiner dan voorspeld. In zetels echter was de overwinning zo extreem dat men snel vergat dat de opiniepeilingen een nog extremere uitslag hadden voorspeld.

Politici haasten zich om  te stellen dat ze niet geloven in opiniepeilingen. Toch baseren ze haast permanent hun gedrag op die resultaten en bij de eerste uitslagen haasten ze zich om te melden dat ze 'in tegenstelling tot de opiniepeilingen...' . Vreemd toch, je kent de ware uitslag, geef daar commentaar bij!

De belangrijkste reden van de fouten zijn methodologische problemen en die  nemen altijd maar toe. Goedkope, snel te verwerken resultaten krijg je via online-enquêtes. Die zijn notoir onbetrouwbaar, net als straatinterviews, en... telefoneren op vaste lijnen. Vaak zie je dat extreem rechtse kiezers zich wat schamen, en gewoon liegen. Of... heel fier zijn.  

Opleidingsniveau speelt zeker een rol. En Gen Z is moeilijk bereikbaar. Opiniepeilers corrigeren dan voor de fouten... van de vorige keer. Dit wordt lachen geblazen bij Harris vs Trump. Harris spreekt vooral jongere en  zwarte kiezers aan, hoopopgeleide en vrouwen. Hoe bereik je die? Een probleem voor Harris, maar ook voor opiniepeilers!  Trump spreekt oudere, witte, mannelijke kiezers aan. En jongere, ongeschoolde mannen. Hoe je die bereikt, moeten we hem niet leren. Maar bereiken de peilers die groep wel? In 2016 zeker niet, en ook in 2020 onvoldoende.